پایان نامه بررسی تطبیقی تجدید نظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلیس

پایان نامه بررسی تطبیقی تجدید نظر احکام کیفری در حقوق ایران و انگلیس

فهرست مطالب

علایم اختصاری    
مقدمه    
الف) طرح بحث    
ب) اهمیت موضوع و علت انتخاب آن 
ج) سوالات پایان‌نامه 
د) فرضیات پایان‌نامه 
ه) روش تحقیق    
و) پلان كلی    
بخش نخست
تجدیدنظر در احكام كیفری: سیرتحول، مفهوم و مبانی، خصوصیات و آثار
فصل‌اول: فرایند تكوین و تطور تجدیدنظر احكام كیفری 
مقدمه 
مبحث اول: سیر تكوین و تطور تجدیدنظر احكام كیفری در حقوق ایران 
گفتار اول: تجدیدنظر احكام كیفری قبل از انقلاب اسلامی ایران 
بند اول: قوانین موقتی اصول محاكمات جزایی 
بند دوم: قانون تسریع دادرسی و اصلاح قسمتی از قوانین دادگستری 
بندسوم: قانون اصلاح پاره‌ای از قوانین دادگستری 
گفتار دوم: تجدیدنظر احكام كیفری پس از انقلاب اسلامی ایران 
بند اول: الغاء نظام تجدیدنظر احكام كیفری 
الف: آیین نامه دادسراها و دادگاه های انقلاب 
ب: لایحه قانونی تشكیل دادگاه‌های عمومی 
ج: قانون اصلاح موادی از قانون آیین دادرسی كیفری 
بند دوم: احیاء نظام تجدیدنظر احكام كیفری 
الف: قانون تعیین موارد تجدیدنظر احكام و نحوه رسیدگی‌ آن‌ها 
ب: قانون تشكیل دادگاه‌های كیفری یك و دو شعب دیوان عالی كشور 
ج: قانون تجدیدنظر آراء دادگاه‌ها 
بند سوم: وضعیت كنونی تجدیدنظر احكام كیفری 
الف: قانون تشكیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب 
ب: قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور كیفری 
ج: قانون اصلاح قانون تشكیل دادگا‌ه‌های عمومی و انقلاب 
مبحث دوم : سیرتكوین و تطور تجدینظر احكام كیفری در حقوق انگلستان 
گفتار اول: بررسی فرایند تحول و تطور تجدیدنظر احكام صادره از دادگاه جزا 
گفتار دوم: بررسی فرایند تحول و تطور تجدیدنظر احكام صادره از دادگاه صلح(مجستریت) 
فصل دوم: مفهوم و مبانی تجدیدنظر 
مقدمه 
مبحث اول: تعریف و ماهیت تجدیدنظر 
گفتار اول: تعریف تجدیدنظر 
بند اول: تعریف لغوی 
بند دوم: تعریف اصطلاحی 
گفتار دوم: ماهیت تجدیدنظر 
بند اول: طرق اعتراض به احكام كیفری 
بند دوم: انواع تجدیدنظر 
الف: تجدیدنظر عام 
ب: تجدیدنظر خاص 
مبحث دوم‌: مبانی تجدیدنظر 
گفتار اول: مبانی نظری تجدیدنظر 
بند اول: دلایل موافقین تجدیدنظر 
الف: جایزالخطابودن قاضی 
ب: تضمین حقوق اصحاب دعوی 
بند دوم: ادله مخالفین 
الف: فقدان مبنای صحیح عقلی و فلسفی 
ب: مردود بودن حكومت یك دادگاه بر دادگاه دیگر 
ج: كاستن از ارزش و اعتبار دادگاه بدوی 
گفتار دوم: مبانی عملی تجدیدنظر 
بند اول: دلایل موافقین تجدیدنظر 
الف: تجدیدنظر موجبی برای جلب اعتماد عمومی 
ب: اثر پیشیگرانه تجدیدنظر 
ج: تجدیدنظر موجبی برای وحدت رویه قضایی 
د: پیش‌بینی سیستم تجدیدنظر در نظام‌های متمدن دنیا 
بند دوم: دلایل مخالفین تجدیدنظر 
الف: حكومت سیستم دلایل معنوی 
ب: عدم امكان از سر گرفتن محاكمه در مرحله پژوهش 
ج: ناكارآمدی روش متداول در دادرسی‌های پژوهش 
د: محل وقوع دادگاه تجدیدنظر 
ر: كاهش،(تزلزل) اعتبار احكام دادگاه‌ها 
ز: دلایل جدید در مرحله تجدیدنظر 
س: تجدیدنظر موجبی برای بلاتكلیفی و ایجاد تسلسل 
ش: تجدیدنظرموجبی برای سوءاستفاده 
فصل سوم: خصوصیات و آثار تجدیدنظر 
مقدمه 
مبحث اول: خصوصیات تجدیدنظر 
گفتار اول: تجدیدنظر و طرق عادی اعتراض 
بند اول: تجدیدنظر و واخواهی 
بند دوم: تجدیدنظر و پژوهش 
گفتار دوم: تجدیدنظر و طرق فوق‌العاده اعتراض 
بند اول: تجدید نظر و فرجام 
بند دوم: تجدیدنظر و اعاده دادرسی 
بند سوم: تجدیدنظر و شعبه تشخیص 
بند چهارم: تجدیدنظر و اعتراض از طریق رئیس قوه‌قضائیه 
مبحث دوم: آثار تجدیدنظر 
گفتار اول: اثر تعلیقی تجدیدنظر 
گفتار دوم: اثر انتقالی تجدیدنظر 
بند اول: برحسب موضوع مورد اعتراض 
بند دوم: بر حسب عنوان تجدیدنظرخواه 
الف: تجدیدنظرخواهی دادستان 
ب: تجدیدنظرخواهی محكوم‌علیه 
ج: تجدیدنظرخواهی مدعی خصوصی 
گفتار سوم: ممنوعیت طرح ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر 
بخش دوم
تشكیلات، تشریفات، صلاحیت و نحوة رسیدگی مراجع تجدیدنظر
فصل اول: ساختار و صلاحیت مراجع تجدیدنظر 
مقدمه 
مبحث اول: ساختار مراجع تجدیدنظر 
گفتار اول: مراجع تجدیدنظر شكلی 
بند اول: دیوان عالی كشور 
الف: قسمت شعب دیوان عالی كشور 
ب: دادسرای دیوان عالی كشور 
بند دوم: دادگاه عالی عدالت 
گفتار دوم: مراجع تجدیدنظر ماهوی 
بند اول: دادگاه تجدیدنظر 
بند دوم: دادگاه جزا 
مبحث دوم: احكام قابل تجدیدنظر و موارد صلاحیت مراجع تجدیدنظر 
گفتار اول: احكام قابل تجدیدنظر 
بند اول: قطعیت و عدم قطعیت احكام 
بند دوم: اصل تاثیر دعوی عمومی و خصوصی بر یكدیگر 
گفتار دوم: موارد صلاحیت مراجع تجدیدنظر 
بند اول : موارد صلاحیت مراجع  تجدیدنظر شكلی 
الف: موارد صلاحیت دیوان عالی كشور 
ب: موارد صلاحیت دادگاه عالی عدالت 
بند دوم: موارد صلاحیت مراجع تجدیدنظر ماهوی 
الف: موارد صلاحیت دادگاه تجدیدنظر 
ب: موارد صلاحیت دادگاه جزا 
فصل دوم: شرایط و تشریفات تجدیدنظر 
مقدمه 
مبحث اول: تنظیم و تقدیم درخواست تجدیدنظر 
گفتار اول: تنظیم درخواست تجدیدنظر 
بند اول: شرایط تنظیم درخواست 
الف: دادگاه تجدیدنظر 
ب: دادگاه جزا 
ج: دادگاه عالی عدالت 
د: دیوان عالی 
بند دوم: ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط تنظیم درخواست 
الف: شرایطی كه ضمانت اجرای آن رد فوری درخواست است. 
ب: شرایطی كه ضمانت اجرای آن توقیف درخواست است. 
گفتار دوم‌: تقدیم درخواست 
بند اول: تكالیف تجدیدنظرخواه 
بند دوم: تكالیف مرجع تقدیم درخواست تجدیدنظر 
الف: حالتی كه دادخواست خارج از مهلت تقدیم شده باشد 
ب: حالتی كه درخواست تجدیدنظر ناقص تقدیم شده باشد 
ج: حالتی كه درخواست تجدیدنظر ناقص در مهلت مقرر و عامل تقدیم شده باشد 
مبحث دوم: اشخاص ذی‌حق و مهلت تجدیدنظرخواهی 
گفتار اول: اشخاص واجد حق تجدیدنظرخواهی 
بند اول: محكوم‌علیه 
بند دوم: دادستان 
بند سوم: مدعی خصوصی 
گفتار دوم: مهلت درخواست تجدیدنظر 
فصل سوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات مراجع تجدیدنظر 
مقدمه 
مبحث اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات مراجع تجدیدنظر ماهوی 
گفتار اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات دادگاه تجدیدنظر 
بند اول: اعمال و تصمیمات دادگاه تجدیدنظر در موارد عدم امكان رسیدگی به دعوی تجدیدنظر 
الف: عودت پرونده به دادگاه بدوی 
ب: صدور قرار عدم صلاحیت 
ج: صدور قرار رد درخواست 
د: صدور قرار رد دعوی 
بند دوم: اعمال و تصمیم دادگاه تجدیدنظر در موارد امكان رسیدگی به دعوی تجدیدنظر 
الف: نحوه رسیدگی دادگاه تجدیدنظر 
1ـ اجرای ترتیبات مرحله بدوی 
2ـ اجرای ترتیبات خاص 
1ـ2ـ اخذ تامین مناسب 
2ـ2 ـ ضرورت یا عدم ضرورت تشكیل جلسه 
3ـ2ـ تسهیل حضور زندانی در دادگاه 
4ـ2ـ قرار تحقیق و معاینه محلی 
5ـ2ـ استماع ادله جدید 
ب: تصمیمات دادگاه تجدیدنظر 
1ـ تایید حكم بدوی 
2ـ تایید حكم بدوی همراه با اصلاح آن 
3ـ نقض رای 
1ـ3ـ صدور رای از دادگاه فاقد صلاحیت 
2ـ3ـ صدور رای برخلاف موازین شرعی یا قانونی 
گفتار دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات دادگاه جزا 
بند اول: فرایند رسیدگی دادگاه جزا 
بند دوم‌: تصمیمات دادگاه جزا 
مبحث دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات مراجع تجدیدنظر شكلی 
گفتار اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات دیوان عالی كشور 
بند اول: فرایند رسیدگی و تصمیمات دیوان عالی در موارد عدم امكان رسیدگی 
بند دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات دیوان عالی در موارد امكان رسیدگی 
الف: فرایند رسیدگی دیوان عالی كشور 
1ـ گزارش عضوممیز 
2ـ اعلام تخلف به دادگاه عالی انتظامی قضات 
3ـ عدم دعوت اصحاب دعوی 
4ـ اخذ نظر نماینده دادستان كل 
5ـ ختم رسیدگی 
ب: تصمیمات دیوان عالی كشور 
1ـ تایید رای تجدیدنظر خواسته 
2ـ نقض حكم تجدیدنظرخواسته 
1ـ2ـ نقص بلاارجاع 
2ـ2ـ نقض به لحاظ نقص تحقیقات 
3ـ2ـ نقض حكم به علت عدم صلاحیت دادگاه بدوی 
4ـ2ـ نقض و ارجاع 
گفتار دوم: فرایند رسیدگی و تصمیمات دادگاه عالی عدالت 
بند اول: فرایند رسیدگی دادگاه عالی عدالت 
بند دوم: تصمیمات دادگاه عالی عدالت 
نتیجه‌گیری و پیشنهاد 
واژه‌نامه 
پرونده‌های انگلیسی مورد استناد 
منابع و مآخذ 

مقدمه

الف) طرح بحث 
اگر چه در گذشته فرض براین بود که قاضی مصون از خطا و لغزش است و حکم صادره توسط وی عین حق و عدالت می¬باشد. ولی امروزه، این اندیشه و با ارتقاء سطح دانش و آگاهی بشر و به موازات آن ، با توسعه علم قضا و قضاوت ، اعتبار و صلابت پیشین خود را از دست داده است. و این تفکر ظهور پیدا کرده است که اگر چه لازم است قاضی مشرف به تمام امور باشد با این حال وی یک انسان است و به حکم انسان بودنش همواره در معرض لغزش و خطا قرار دارد. لذا جایز نیست فرد بی گناه ، به گناه ناکرده ای گرفتار آید. و مجازات شود و از این رو ضروری بود ، ترتیبی مقرر گردد و مکانیزمی در جهت اصلاح بی¬مبالاتی ، قصور و یا اعمال نظر قاضی ایجاد گردد. تا بدین وسیله دستگاه عدالت کیفری ، از مسیر اجرای عدالت منحرف نگشته و بی¬جهت حقوق و آزادی های افراد را به مخاطره نیافکند بدین ترتیب بود که ، زمینه و بستر برای اینکه هر دعوایی بتواند دو بار مورد قضاوت قرار گیرد ، فراهم گشت . به گونه ای که امروز ، تجدید نظر احکام کیفری به عنوان یکی از طرق اعتراض به احکام در نظام های حقوقی دنیا و سیستم قضایی اکثر کشورها به رسمیت شناخته شده است . و به عنوان یکی از عناصر تشکیل دهنده دادرسی عادلانه و از اصول ارزشمند دادگستری سالم و حقوق بشری محسوب می¬گردد. 
از لحاظ لغوی ، تجدید نظر یعنی در امری یا نوشته¬ای ¬دوباره نظر¬کردن ، و یا نوشته¬ای را مورد بررسی مجدد قرار دادن می¬باشد . و در علم حقوق منظور از تجدید نظر، دوباره قضاوت کردن امری است که بدواً مورد قضاوت قرار گرفته است. و به عبارت دیگر نوعی ممیزی و بازبینی اعمال دادگاه بدوی می¬باشد.   تأسیس مزبور که یکی از طرق معمول و عادی اعتراض به احکام کیفری محسوب می گردد. در حقوق ایران، همواره و از زمان تصویب قانون اصول محاکمات جزایی به رسمیت شناخته شده بود. و اما پس از انقلاب و با ظهور و شیوع این اندیشه که تجدید نظر احکام برخلاف موازین شرعی می باشد. ممنوع اعلام گردید. و بدین ترتیب در طول سالهای 1361 تا سال 1367 هیچ حکمی قابل تجدید نظر نبود. و احکام صادره از دادگاه بدوی قطعی تلقی می گردیدند. اما به رغم آن¬همه اصرار بر قطعیت آراء که به نوعی افراطی بودند دیری نپایید که آن افراط به تفریط منتهی گشت. چرا که از سال 1367 تا کنون مقنن از دیدگاه پیشین خود کاملاً منصرف گردیده و با وضع مقرراتی در این خصوص ، نه تنها حق تجدید نظر خواهی اصحاب دعوی را مورد پذیرش قرار داده است بلکه قطعیت احکام کیفری را حتی پس از مرحله تجدید نظر مخدوش ساخت.
بنابراین در این تحقیق بر آنیم تا ضمن تبیین و تشریح رویکرد افتراقی قانونگذار ایرانی در زمینه تجدید نظر احکام کیفری ، قواعد و مقررات آن را در پرتو قوانین موضوعه مورد بررسی و مطالعه قرار دهیم. در همین راستا ، با عنایت به این که یکی از شیوه های سازنده و کارآمد جهت اصلاح و تکمیل قوانین و ساختار نظام قضایی هر کشوری مطالعه تطبیقی نظام های حقوقی سایر کشورها و بهره گیری از دستاوردها و نتایج تحقیقات آنها می باشد  لذا در این پایان نامه سعی گردیده است. تا سیستم تجدید نظر حقوق انگلیس مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد تا بدین وسیله ، خلأها و ایرادات موجود در سیستم تجدید نظر حقوق ایران مورد شناسایی قرار گرفته و با بهره گیری از دستاوردهای مفید و علمی ، در راستای رفع آنها اقدام نمود.
ب) اهمیت موضوع و علت انتخاب آن
تجدید نظر از احکام کیفری به لحاظ اهمیت و تأثیری که در احقاق حقوق اصحاب دعوی دارد. و از وسایل تضمین حقوق و آزادی های فردی و تامین منافع جامعه می باشد، همواره یکی از مباحث بحث انگیز آیین دادرسی کیفری بوده است. در حالی که سطحی نگری و عدم تعمق در کلام فقها ، متون فقهی ، و قوانین مربوطه موجب گشته است تا مقنن همواره جانب افراط یا تفریط را در پیش گیرد . بدین ترتیب ضروری است تا رویکرد افتراقی مقنن در زمینه تجدید نظر احکام که گاهی منجر به محرومیت اصحاب دعوی از حقوق حقه خود شده و گاهی موجب می گردد، تا هیچ حد و مرزی برای امکان اعتراض به حکم وجود نداشته و اعتبار امر مختومه مخدوش گردد. مورد بررسی قرار گیرد. همچنین ، علی رغم اهمیت موضوع ، متأسفانه مقررات پیش بینی شده در این خصوص بسیار ناقص، نارسا و مبهم می باشد. که این عملکرد ضعیف قانونگذار در تشریع قواعد و مقررات صریح و گویا موجب گشته است تا همواره سؤالات و مجهولات متعددی برای دانشجویان مطرح گردد و از سوی دیگر مطالعات تطبیقی صورت گرفته در این خصوص ، صرفاً بر مبنای مطالعه مقایسه ای حقوق کشورهای رومی ژرمن، یا کشورهایی که بر پایه نظام دادرسی اسلامی استوار هستند می باشد. به نحوی که ، هیچ گونه مطالعه و تحقیقی در زمینه تجدید نظر احکام کیفری در حقوق انگلیس صورت نگرفته است. البته در مزاکرات مقدماتی وضع قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب اظهار گردیده است که فکر تشکیل دادگاههای عمومی برگرفته از نظام حقوقی انگلستان است. اما این اظهارات متکی به هیچ دلایلی نیست  . لذا با لحاظ مطالب فوق الذکر، انتخاب موضوع مزبور ، و مطالعه آن به شیوه تطبیقی ، در راستای دستیابی به اصول و قواعد کارآ