مقاله اهمیت انسان شناسی و خود شناسی

معرفی مقاله اهمیت انسان شناسی و خود شناسی

بخشهایی از متن مقاله

اهمیت شناخت خود

امیرالمومنین علی (ع) در موارد زیادی به اهمیت خودشناسی اشاره کرده است و همگان را به آن می خواند و فردی را زیان کار می داند که در شناخت خود کوتاهی کرده است و از خود غفلت می کند: والمغبون من غبن نفسه؛ زیان کار واقعی کسی است که خویشتن را زیان رساند.

وی در جای دیگر فرموده است: بی تردید در برابر خداوند منفورترین مردمان بنده ای است که خدایش به حال خود او را نهاده است و بدین سبب از حفظ تعادل بیرون افتاده است و بی راهنما حرکت می کند.

مفهوم خود شناسی

در بین برداشتهایی که از خودشناسی ارائه شده منظور ما از خودشناسی در این مقاله شناخت انسان از آن نظر است که دارای استعدادها و نیروهایی برای تکامل انسانی است. بنابراین منظور از خودشناسی مرتبه ای از علم حضوری که هر کس به خود دارد نیست. هم چنین منظور ما از خودشناسی آن معرفت حضوری کامل و آگاهانه ای که انسان پس از طی مراحل تهذیب نفس و پیمودن راه های کمال و در نتیجه سیر معنوی بدان واصل می گردد و در پرتو آن حقیقت خویش را بی پرده مشاهده می کند نیست زیرا در اینجا خودشناسی از مقدمات خود سازی به شمار می رود و معرفت مورد اشاره از نتایج خودسازی است و پس از سیر و حرکت تکاملی آگاهانه انسان حاصل می گردد. البته این معرفت بسیار عالی و مطلوب است.

خود شناسی

می گویند خود شناسی مقدم بر خداشناسی است. تا انسان خود را نشناسد نمی تواند خدا را بشناسد. این سخن از جهات متعدد درست است: یک جهتش این است که باید وضع دستگاه گیرنده ی فکری خود را بشناسد. باید خود را به ضعف و نقص و قصور بشناسد تا خدا را به کمال قوت ولاتناهی بشناسد. باید قصور فهم و ادراک خود را بشناسد که تا موجودی محدود و ناقص نباشد و او را ضدی و نقطه ی مقابلی نباشد. نمی تواند او را بشناسد.

خودشناسی و خداشناسی

یکی دیگر از گام های نخستین در اصطلاح نفس و تهذیب اخلاق و پرورش ملکات والای انسانی، خودشناسی است. چگونه ممکن است انسان به کمال نفسانی برسد و عیوب خود را اصلاح کند و رذائل اخلاقی را از خود دور سازد در حالی که خویشتن را آنگونه که هست نشناخته باشد!

آیا بیمار تا از بیماری خود آگاه نگردد به سراغ طبیب می رود؟

آیا کسی که راه خود را در سفر گم کرده، تا از گمراهی خویش با خبر نشود به جست و جوی دلیل راه بر می خیزد؟

آیا انسان تا از وجود دشمن در اطراف خانه اش با خبر نشود، اسباب دفاع را آماده می سازد؟

به یقین پاسخ تمامی این سوالات منفی است، همین گونه آن کس که خود را نشناسد و از کاستی ها و عیوب خویش باخبر نشود، به دنبال اصلاح خویش و بهره گیری از طبیبان مسیحی نفس روحانی، نخواهد رفت.

با این اشاره به اصل مطلب باز می گردیم و رابطه ی خود شناسی با تهذیب نفس و هم چنین رابطه خداشناسی و تهذیب نفس را مورد بررسی قرار دهیم.

ارتباط انسان شناسی با خداشناسی

یکی از بهترین راه های خداشناسی شناخت انسان هویت با ویژگی هایی که دارد و آثاری که از خود نشان می دهد بیان کننده ی میزانی از علم و قدرت پدیدآورنده ی خویش است گویی وجود هر پدیده آیینه ای است که سیمای آفریننده خود را تا حد توان منعکس می کند بدیهی است که هر قدر موجودی کمالات بیشتری داشته باشد بهتر می تواند عظمت آفریدگار خود را آشکار سازد. ...

قرآن کریم پیوسته انسان را به تامل در وجود خویش فرا می خواند تا بتواند نشانه ها و آثار الهی را آشکار کند.

فهرست مطالب مقاله

تعریف انسان (انسان چیست)

اهمیت شناخت خود

عالم و اهمیت خود شناسی

انسان و روابط

رابطه انسان با خود

رابطه با خدا و خود

مقدمه خود شناسی

مفهوم خود شناسی

خودشناسی

ضرورت خودشناسی

ارتباط انسان شناسی با خداشناسی

خودشناسی مقدمه ی خداشناسی و اخلاق

آموزش های نفس انسان در خداشناسی

خود شناسی و خداشناسی

رابطه خود شناسی و تهذیب نفس

خداشناسی از دو راه مطمئن

ورزش وسیله خود شناسی

جایگاه خود شناسی در قرآن و روایات

نفس مطمئنه

راههای شناسایی و اثبات خدا

فطرت خداشناسی

راههای خداشناسی

ابزار شناخت

انسان از نظر اسلام

خدا شناسی فطری

نتیجه گیری

منابع